O co troszczy się i co czci każdy człowiek, to jest jego bogiem
Quod unusquisque colit et veneratur, hoc sibi deus estAugustyn z Hippony za: Hugo Cardinalis in seinem Psalmenkommentar zu Ps 38,7… Czytaj więcej
Kategoria: Teologia
G. Ebeling „Was heißt ein Gott haben oder was ist Gott?“
G. Ebeling, Wort und Glaube, II, Tübingen 1969, pp. 287-304.
„Was heißt ein Gott haben oder was ist Gott?“[1]
Bemerkungen zu Luthers Auslegung des ersten Gebots im Großen Katechismus
Es ist auffallend, daß Luther überhaupt so fragt: ,,Was ist das gesagt und wie verstehet man’s? Was heißt ein Gott haben oder was ist Gott?”[2] Nach üblicher Auffassung stand wie für das Mittelalter so auch noch für Luther das, was „Gott” heißt, so selbstverständlich fest, daß sich die Frage danach erübrigte.… Czytaj więcej
Małżeństwo i rozwód w tradycji Kościoła ewangelicko-reformowanego – cz.4
W poprzednim odcinku opublikowanym w pierwszym tegorocznym numerze JEDNOTY zwróciliśmy uwagę na to, jak od XVII w. wśród polskich ewangelików reformowanych interpretowane było małżeństwo i jak wyglądało jego zawieranie. Teraz przedstawimy kwestię rozwiązywania małżeństwa. Już na samym wstępie części poświęconej rozwodom, „Agenda Gdańska” kategorycznie stwierdza, że małżeństwo według swej natury rozwiązane być nie może. Nie jest to jednak nakaz absolutny, gdyż zdarzają się sytuacje, kiedy małżeństwo z poważnej przyczyny zostaje rozwiązane. „Agenda” posługuje się metaforą chorej części ciała, która albo… Czytaj więcej
Małżeństwo i rozwód w tradycji Kościoła ewangelicko-reformowanego – cz. 3
W poprzednim numerze JEDNOTY przedstawiliśmy zarys podejścia Kościoła do małżeństwa i seksualności aż do czasów reformacji. W tym odcinku przedstawiamy stanowisko „Wielkiej Agendy Gdańskiej”.
Porządkiem regulującym praktykę Kościołów reformowanych w Rzeczypospolitej Obojga Narodów była „Wielka Agenda Gdańska” (1637). Wiemy też, że do XX w. była uważana przez polskich ewangelików reformowanych za obowiązującą jako prawo kościelne. To w niej znajdują się formy nabożeństw i innych posług religijnych oraz reguła dyscypliny kościelnej wraz z uzasadnieniem dogmatycznym, historycznym i praktycznymi wskazówkami. Jest to… Czytaj więcej
Małżeństwo i rozwód w tradycji Kościoła ewangelicko-reformowanego – cz. 2
W poprzednim numerze JEDNOTY przedstawiliśmy zarys podejścia Kościoła do małżeństwa i seksualności aż do czasów reformacji. Niektórzy badacze stwierdzają, że XVI w. przyniósł rewolucję seksualną, ponieważ odwrócono tradycyjny porządek, przyznając prymat małżeństwa nad ascetycznym celibatem. Pamiętając, że wielu reformatorów radykalnie sprzeciwiło się traktowaniu ascezy jako bardziej moralnej od małżeństwa, zwróćmy teraz uwagę na nauczanie ksiąg symbolicznych tradycji reformowanej. Zaprezentowane zostanie podejście opisane w dwóch pismach teologicznych, które powstały w drugiej połowie XVI w., ale wciąż mają znaczenie w tradycji Kościoła ewangelicko-reformowanego.
„Katechizm… Czytaj więcej
Prawo Boże potępia, pomaga czy nie istnieje? Znaczenie Prawa dla Lutra, Zwingliego i Tillicha
Artykuł prezentuje podejście trzech wybitnych teologów ewangelickich do religijnego zagadnienia Prawa Bożego. W pracy przedstawiono rozumienie i miejsce Zakonu w myśli Marcina Lutra oraz Ulrycha Zwingliego, pokazując jednocześnie podobieństwa i różnice pomiędzy wittenberskim a zuryskim reformatorem. W dwóch różnych podejściach Reformatorów obecne są napięcia, które zaostrzyły konflikt między nimi. Podstawowym zadaniem Prawa według Lutra było potępienie człowieka i uświadomienie mu jego aktualnej kondycji, co nazywane jest często funkcją teologiczną Prawa. Zwingli z kolei krytykował jednostronnie negatywne ujęcie i proponował pozytywny… Czytaj więcej
Małżeństwo i rozwód w tradycji Kościoła ewangelicko-reformowanego – cz. 1
Zapoczątkowana niniejszym opracowaniem seria tekstów została przygotowana na podstawie pracy konsystorskiej, która została obroniona 23 maja 2021 r. przed Konsystorzem Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w RP. W trakcie egzaminu wyrażona została potrzeba, aby udostępnić pracę szerszemu gronu, gdyż przedstawia ona podejście Kościoła do małżeństwa i rozwodu, które nie jest znane wielu ewangelikom reformowanym. Na potrzeby JEDNOTY praca została podzielona na części i przystosowana dla celów popularyzatorskich.
W historii naszej kultury i religii znaczenie małżeństwa i rozwodu oraz przypisywana im wartość ulegały przemianom,… Czytaj więcej
Paul Tillich – Historia myśli chrześcijańskiej (fragment)
Paul Tillich, A History of Christian Thought, edited by Carl E. Braaten, New York 1972, tłum. M. Jelinek.
Wprowadzenie: Pojęcie dogmatu
Każde ludzkie doświadczenie implikuje element myśli. Z prostego faktu, ponieważ intelektualne i duchowe życie człowieka jest ucieleśnione w jego języku. Język jest myślą wyrażoną w słowach mówionych i słuchanych. Nie ma ludzkiego życia bez myśli. Emocjonalizm, który szerzy się w religii, nie jest czymś więcej niż myśleniem, ale jest czymś mniej. Redukuje on religię do poziomu człekokształtnego doświadczenia rzeczywistości.… Czytaj więcej
Z pamiętnika wojennego ks. Karola Grycza (Epilog i posłowie)
Epilog
Z dniem 30 września 1929 roku ks. senior Ryszard Paszko został przeniesiony w stan spoczynku ze względu na zdrowie. Stanowisko naczelnego kapelana dla wyznania ewangelicko-augsburskiego pozostawało przez około 5 miesięcy nieobsadzone. Obowiązki seniora wojskowego pełnił więc zastępczo ks. płk Józef Mamica, który to był najstarszy wiekiem spośród kapelanów luterańskich. Jednak, jak pisał Grycz, kandydatura Mamicy na stanowisko była od kilku lat, z nieznanych mu powodów, odrzucana przez władzę kościelną. Jednocześnie Grycz miał być zapewniany przez Konsystorz, z biskupem Burschem… Czytaj więcej
Kant na ratunek wolności
„KAIROS Magazyn Koła Teologów Ewangelickich” | Chrześcijaństwo a wolność | 1/2020
Synod Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce ustanowił rok 2020 rokiem wolności chrześcijańskiej. Demokratyczne postanowienie ewangelików nawiązuje do programowego pisma Marcin Lutra, w którym reformator paradoksalnie nazwał chrześcijanina jednocześnie wolnym panem i niewolnym sługą: „Chrześcijanin jest całkowicie wolnym panem wszystkich rzeczy, nikomu niepodległym. Chrześcijanin jest najuleglejszym sługą wszystkich rzeczy i wszystkim podległy” (O wolności chrześcijańskiej).
Zazwyczaj wolność nie kojarzy się naturalnie z ewangelicyzmem. W opracowaniach historycznych i teologicznych usłyszymy częściej o… Czytaj więcej