Calvin’s View of the Athanasian and Nicene Creeds

Stephen M. Reynolds, „Calvin’s View of the Athanasian and Nicene Creeds,” Westminster Theological Journal 23.1 (Nov. 1960): 33-37. What was Calvin’s attitude toward the Athanasian Creed in 1537? Williston Walker quotes him as saying, “‘We swear in the faith of the one God, not of Athanasius, whose creed no true church would ever have approved’“.1 Harry Emerson Fosdick gives the same quotation citing Walker as his source.2 Yet in 1559 the Gallican Confession, of which Calvin prepared the first draft, was published,3 and… Czytaj więcej

P. Hulka-Laskowski, Jezus w literaturze światowej

P. Hulka-Laskowski, Jezus w literaturze światowej ostatniego pietnastolecia, w: „Wolna Myśl Religijna” 1937, nr 6, ss. 40-52. WIARA I WIEDZA W wieku 19-tym Jezus stał się przedmiotem zainteresowań nietylko teologów i religiologów, jak dotąd, lecz także szerokich mas oświeconych. Teolog niemiecki, Dawid Fryderyk Strauss, napisał „Życie Jezusa dla ludu niemieckiego“, wykazując, że elementy życiorysu Jezusa są wybitnie mitologiczne i że w gruncie rzeczy o życiu jego wiemy bardzo mało. Dzieło znakomitego uczonego niemieckiego oddziałało tak potężnie, na umysły europejskie, że… Czytaj więcej

Małżeństwo i rozwód w tradycji Kościoła ewangelicko-reformowanego – cz. 5

Dotychczas zwróciliśmy uwagę na rozwój instytucji małżeństwa wraz z jej znaczeniem dla Kościoła. Z perspektywy polskiej tradycji ewangelicko-reformowanej ważnymi punktami odniesienia były: XVI-wieczna myśl reformacyjna, która redefiniowała i rehabilitowała małżeństwo oraz XVII-wieczna próba skodyfikowania życia religijnego polskich ewangelików reformowanych („Agenda Gdańska”). Już pierwszy rzut oka na zarysowany w artykułach opublikowanych w poprzednich numerach JEDNOTY rozwój instytucji małżeństwa pozwala zauważyć, że refleksja nad nią oraz jej praktyka miała miejsce w obrębie instytucji Kościoła. Nawet jeśli reformacja wystąpiła przeciwko średniowiecznemu rozumieniu małżeństwa,… Czytaj więcej

A. Harnack, Istota chrześcijaństwa, Wykład pierwszy

Adolf Harnack, Istota chrześcijaństwa. Szesnaście wykładów. Tłum. J. Zachariewicz, Warszawa 1909. WYKŁAD PIERWSZY Wielki filozof pozytywizmu John Stuart Mill, powiedział raz, że nigdy nie możnaby zbyt często przypominać o tem, że niegdyś był na świecie człowiek, który się nazywał Sokrates. Słusznie, ale ważniejszą jest rzeczą ludziom ustawicznie przypominać, że niegdyś w pośród żyjących był człowiek, który się Jezus Chrystus nazywał. Od młodości w prawdzie o tym fakcie słyszymy; niepodobna jednak niestety powiedzieć, że nauka, którą odbieramy w szkołach publicznych w… Czytaj więcej

G. Ebeling „Was heißt ein Gott haben oder was ist Gott?“

G. Ebeling, Wort und Glaube, II, Tübingen 1969, pp. 287-304. „Was heißt ein Gott haben oder was ist Gott?“[1] Bemerkungen zu Luthers Auslegung des ersten Gebots im Großen Katechismus Es ist auffallend, daß Luther überhaupt so fragt: ,,Was ist das gesagt und wie verstehet man’s? Was heißt ein Gott haben oder was ist Gott?”[2] Nach üblicher Auffassung stand wie für das Mittelalter so auch noch für Luther das, was „Gott” heißt, so selbstverständlich fest, daß sich die Frage danach erübrigte.… Czytaj więcej

Małżeństwo i rozwód w tradycji Kościoła ewangelicko-reformowanego – cz.4

W poprzednim odcinku opublikowanym w pierwszym tegorocznym numerze JEDNOTY zwróciliśmy uwagę na to, jak od XVII w. wśród polskich ewangelików reformowanych interpretowane było małżeństwo i jak wyglądało jego zawieranie. Teraz przedstawimy kwestię rozwiązywania małżeństwa. Już na samym wstępie części poświęconej rozwodom, „Agenda Gdańska” kategorycznie stwierdza, że małżeństwo według swej natury rozwiązane być nie może. Nie jest to jednak nakaz absolutny, gdyż zdarzają się sytuacje, kiedy małżeństwo z poważnej przyczyny zostaje rozwiązane. „Agenda” posługuje się metaforą chorej części ciała, która albo… Czytaj więcej

Małżeństwo i rozwód w tradycji Kościoła ewangelicko-reformowanego – cz. 3

W poprzednim numerze JEDNOTY przedstawiliśmy zarys podejścia Kościoła do małżeństwa i seksualności aż do czasów reformacji. W tym odcinku przedstawiamy stanowisko „Wielkiej Agendy Gdańskiej”. Porządkiem regulującym praktykę Kościołów reformowanych w Rzeczypospolitej Obojga Narodów była „Wielka Agenda Gdańska” (1637). Wiemy też, że do XX w. była uważana przez polskich ewangelików reformowanych za obowiązującą jako prawo kościelne. To w niej znajdują się formy nabożeństw i innych posług religijnych oraz reguła dyscypliny kościelnej wraz z uzasadnieniem dogmatycznym, historycznym i praktycznymi wskazówkami. Jest to… Czytaj więcej

Małżeństwo i rozwód w tradycji Kościoła ewangelicko-reformowanego – cz. 2

W poprzednim numerze JEDNOTY przedstawiliśmy zarys podejścia Kościoła do małżeństwa i seksualności aż do czasów reformacji. Niektórzy badacze stwierdzają, że XVI w. przyniósł rewolucję seksualną, ponieważ odwrócono tradycyjny porządek, przyznając prymat małżeństwa nad ascetycznym celibatem. Pamiętając, że wielu reformatorów radykalnie sprzeciwiło się traktowaniu ascezy jako bardziej moralnej od małżeństwa, zwróćmy teraz uwagę na nauczanie ksiąg symbolicznych tradycji reformowanej. Zaprezentowane zostanie podejście opisane w dwóch pismach teologicznych, które powstały w drugiej połowie XVI w., ale wciąż mają znaczenie w tradycji Kościoła ewangelicko-reformowanego. „Katechizm… Czytaj więcej

Prawo Boże potępia, pomaga czy nie istnieje? Znaczenie Prawa dla Lutra, Zwingliego i Tillicha

Artykuł prezentuje podejście trzech wybitnych teologów ewangelickich do religijnego zagadnienia Prawa Bożego. W pracy przedstawiono rozumienie i miejsce Zakonu w myśli Marcina Lutra oraz Ulrycha Zwingliego, pokazując jednocześnie podobieństwa i różnice pomiędzy wittenberskim a zuryskim reformatorem. W dwóch różnych podejściach Reformatorów obecne są napięcia, które zaostrzyły konflikt między nimi. Podstawowym zadaniem Prawa według Lutra było potępienie człowieka i uświadomienie mu jego aktualnej kondycji, co nazywane jest często funkcją teologiczną Prawa. Zwingli z kolei krytykował jednostronnie negatywne ujęcie i proponował pozytywny… Czytaj więcej