Kategoria: Teologia

Małżeństwo i rozwód w tradycji Kościoła ewangelicko-reformowanego – cz. 2

Jelinek MateuszLeave a comment
W poprzednim numerze JEDNOTY przedstawiliśmy zarys podejścia Kościoła do małżeństwa i seksualności aż do czasów reformacji. Niektórzy badacze stwierdzają, że XVI w. przyniósł rewolucję seksualną, ponieważ odwrócono tradycyjny porządek, przyznając prymat małżeństwa nad ascetycznym celibatem. Pamiętając, że wielu reformatorów radykalnie sprzeciwiło się traktowaniu ascezy jako bardziej moralnej od małżeństwa, zwróćmy teraz uwagę na nauczanie ksiąg symbolicznych tradycji reformowanej. Zaprezentowane zostanie podejście opisane w dwóch pismach teologicznych, które powstały w drugiej połowie XVI w., ale wciąż mają znaczenie w tradycji Kościoła ewangelicko-reformowanego. „Katechizm… Czytaj więcej

Prawo Boże potępia, pomaga czy nie istnieje? Znaczenie Prawa dla Lutra, Zwingliego i Tillicha

Jelinek MateuszLeave a comment
Artykuł prezentuje podejście trzech wybitnych teologów ewangelickich do religijnego zagadnienia Prawa Bożego. W pracy przedstawiono rozumienie i miejsce Zakonu w myśli Marcina Lutra oraz Ulrycha Zwingliego, pokazując jednocześnie podobieństwa i różnice pomiędzy wittenberskim a zuryskim reformatorem. W dwóch różnych podejściach Reformatorów obecne są napięcia, które zaostrzyły konflikt między nimi. Podstawowym zadaniem Prawa według Lutra było potępienie człowieka i uświadomienie mu jego aktualnej kondycji, co nazywane jest często funkcją teologiczną Prawa. Zwingli z kolei krytykował jednostronnie negatywne ujęcie i proponował pozytywny… Czytaj więcej

Małżeństwo i rozwód w tradycji Kościoła ewangelicko-reformowanego – cz. 1

Jelinek MateuszLeave a comment
Zapoczątkowana niniejszym opracowaniem seria tekstów została przygotowana na podstawie pracy konsystorskiej, która została obroniona 23 maja 2021 r. przed Konsystorzem Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w RP. W trakcie egzaminu wyrażona została potrzeba, aby udostępnić pracę szerszemu gronu, gdyż przedstawia ona podejście Kościoła do małżeństwa i rozwodu, które nie jest znane wielu ewangelikom reformowanym. Na potrzeby JEDNOTY praca została podzielona na części i przystosowana dla celów popularyzatorskich. W historii naszej kultury i religii znaczenie małżeństwa i rozwodu oraz przypisywana im wartość ulegały przemianom,… Czytaj więcej

Paul Tillich – Historia myśli chrześcijańskiej (fragment)

Jelinek MateuszLeave a comment
Paul Tillich, A History of Christian Thought, edited by Carl E. Braaten, New York 1972, tłum. M. Jelinek. Wprowadzenie: Pojęcie dogmatu Każde ludzkie doświadczenie implikuje element myśli. Z prostego faktu, ponieważ intelektualne i duchowe życie człowieka jest ucieleśnione w jego języku. Język jest myślą wyrażoną w słowach mówionych i słuchanych. Nie ma ludzkiego życia bez myśli. Emocjonalizm, który szerzy się w religii, nie jest czymś więcej niż myśleniem, ale jest czymś mniej. Redukuje on religię do poziomu człekokształtnego doświadczenia rzeczywistości.… Czytaj więcej

Z pamiętnika wojennego ks. Karola Grycza (Epilog i posłowie)

Jelinek MateuszLeave a comment
Epilog Z dniem 30 września 1929 roku ks. senior Ryszard Paszko został przeniesiony w stan spoczynku ze względu na zdrowie. Stanowisko naczelnego kapelana dla wyznania ewangelicko-augsburskiego pozostawało przez około 5 miesięcy nieobsadzone. Obowiązki seniora wojskowego pełnił więc zastępczo ks. płk Józef Mamica, który to był najstarszy wiekiem spośród kapelanów luterańskich. Jednak, jak pisał Grycz, kandydatura Mamicy na stanowisko była od kilku lat, z nieznanych mu powodów, odrzucana przez władzę kościelną. Jednocześnie Grycz miał być zapewniany przez Konsystorz, z biskupem Burschem… Czytaj więcej

Kant na ratunek wolności

Jelinek MateuszLeave a comment
„KAIROS Magazyn Koła Teologów Ewangelickich” | Chrześcijaństwo a wolność | 1/2020 Synod Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce ustanowił rok 2020 rokiem wolności chrześcijańskiej. Demokratyczne postanowienie ewangelików nawiązuje do programowego pisma Marcin Lutra, w którym reformator paradoksalnie nazwał chrześcijanina jednocześnie wolnym panem i niewolnym sługą: „Chrześcijanin jest całkowicie wolnym panem wszystkich rzeczy, nikomu niepodległym. Chrześcijanin jest najuleglejszym sługą wszystkich rzeczy i wszystkim podległy” (O wolności chrześcijańskiej). Zazwyczaj wolność nie kojarzy się naturalnie z ewangelicyzmem. W opracowaniach historycznych i teologicznych usłyszymy częściej o… Czytaj więcej

Paul Tillich – Utracony wymiar w religii

Jelinek MateuszLeave a comment
P. Tillich, The Lost Dimension in Religion w: „Saturday Evening Post”, nr 50, 1958. Tłum. M. Jelinek Każdy obserwator naszej zachodniej cywilizacji jest świadomy faktu, że coś się stało z religią. Szczególnie uderzy obserwatora amerykański krajobraz. Wszędzie znajdzie oznaki tego, co nazywa się religijnym przebudzeniem albo – skromniej – przebudzeniem zainteresowania religią. Odnajdzie je w Kościołach, którym szybko rośnie liczba członków. Odnajdzie je w powstających jak grzyby po deszczu sektach. Odnajdzie je na kampusach uczelni albo na wydziałach teologicznych uniwersytetów. Najwyraźniej… Czytaj więcej

John Shelby Spong – Uczciwa modlitwa (fragment)

Jelinek MateuszLeave a comment
John Shelby Spong, Honest Prayer, Christianity for the Third Millennium and St. Johann Press, Haworth, NJ 2000, tłum. M. Jelinek. Przedmowa Po części książka ta prezentuje to, co jest moim niedokończonym poszukiwaniem sensu i mocy modlitwy. Są to zebrane myśli kogoś, kto jest pewny, że w modlitwie jest coś więcej, niż on sam może zrozumieć. Być może książka ta spowoduje więcej pytań, niż udzieli odpowiedzi, chociaż nie jest to jej intencją. Moim podstawowym celem jest po prostu pozbyć się blokad,… Czytaj więcej

Religia jako funkcja ludzkiego ducha?

Jelinek MateuszLeave a comment
„Religia przychodzi do funkcji etycznej i puka, przekonana, że zostanie przyjęta. Czyż sfery etyczna i religijna nie są ze sobą najbliżej spokrewnione? Jakże można by stąd religię odprawić? I rzeczywiście, religia nie zostaje odprawiona, lecz przyjęta. Ale przyjęta jako „uboga krewna” i aby sobie zasłużyć na miejsce w królestwie moralności, musi tej moralności służyć. Dopóki pomaga wychowywać dobrych obywateli, dobrych małżonków i dobre dzieci, dobrych urzędników i żołnierzy, jest tolerowana. Z chwilą jednak, kiedy zaczyna zgłaszać własne roszczenia, zostaje zmuszona… Czytaj więcej

Problem autorytetu biblijnego w teologii ewangelickiej. Luter, Kalwin i ortodoksja

Jelinek MateuszLeave a comment
Autor stawia pytanie o obecność i rozumienie zasady sola scriptura w polskiej literaturze ewangelickiej. W artykule autor przedstawia stosunek Marcina Lutra i Jana Kalwina do autorytetu biblijnego i tłumaczy kontekstualnie powstanie pryncypium teologicznego. Dosłownie rozumienie zasady Pisma nie miało nigdy zastosowania. W pracy wyszczególnione zostają dwa nurty skryptologiczne, które obecne były w reformacji, jednak z czasem tylko jeden nurt zdominował teologię ewangelicką. Przywołany zostaje również problem pojęcia teologicznego „Słowo Boże”, które stało się kluczowe dla późniejszej skryptologii. Oprócz omówienia myśli… Czytaj więcej