Kategoria: Filozofia i teologia

Paul Tillich, Zniszczenie śmierci

Jelinek MateuszDodaj komentarz
P. Tillich, The Shaking of the Foundations, New York 1953, tłum. M. Jelinek. Skoro zaś dzieci mają udział we krwi i w ciele, więc i On również miał w nich udział, aby przez śmierć zniszczyć tego, który miał władzę nad śmiercią, to jest diabła, I aby wyzwolić wszystkich tych, którzy z powodu lęku przed śmiercią przez całe życie byli w niewoli. Bo przecież ujmuje się On nie za aniołami, lecz ujmuje się za potomstwem Abrahama. Dlatego musiał we wszystkim upodobnić… Czytaj więcej

Paul Tillich, Paradoks modlitwy

Jelinek MateuszDodaj komentarz
P. Tillich, The New Being, New York 1955, tłum. M. Jelinek. Podobnie i Duch wspiera nas w niemocy naszej; nie wiemy bowiem, o co się modlić, jak należy, ale sam Duch wstawia się za nami w niewysłowionych westchnieniach. A Ten, który bada serca, wie, jaki jest zamysł Ducha, bo zgodnie z myślą Bożą wstawia się za świętymi. Rz 8, 27-28 Ten fragment Listu do Rzymian o Duchu wstawiającym się za nami „westchnieniami niewysłowionymi” należy do najbardziej tajemniczych wypowiedzi Pawła. Wyraża… Czytaj więcej

Peter Rollins, Divine Magician

Jelinek MateuszDodaj komentarz
P. Rollins, The Divine Magician: The Disappearance of Religion and the Discovery of Faith. 2014. Rozdział 8. Powtórzenie Sztuczki Dotychczas patrzyliśmy na chrześcijaństwo jako na coś strukturalnie podobnego do tego, co obserwujemy w sztuczce magicznej, sztuczce, która przemienia samą teksturę i jakość naszego życia. Jednak zamiast zręczności rąk, ta „magiczna sztuczka” polega na subtelnej zmianie perspektywy, w której pełnia życia nie jest już poszukiwana w odległej sferze, lecz znajduje się w samym środku naszego życia. Ta zmiana perspektywy oznacza, że… Czytaj więcej

Muzyczne elementy liturgiczne w Agendzie Gdańskiej

Jelinek MateuszDodaj komentarz
Agenda albo forma porządku usługi świętej w zborach ewangelickich Koronnych i Wielkiego Księstwa Litewskiego, Gdańsk 1637. Veni Sancte Spirtus (Święty Duchu przybądź) Wierzę w jednego Boga (Apostolski Symbol Wiary) Najdroższą krwią swoją Ojcze nasz (Modlitwa Pańska)… Czytaj więcej

Paul Tillich, Człowiek i społeczeństwo w socjalizmie religijnym

Jelinek MateuszDodaj komentarz
Man and Society in Religious Socialism. In: Christianity and Society. A Quarterly devoted to Christianity and Social Reconstruction. Published by the Fellowship of Socialist Christians, Vol 8, No. 4 (Fall), New York 1943, 10-21, tłum. M. Jelinek. Wprowadzenie: definicja problemu Socjalizm religijny w formie, w jakiej rozwinął się w Europie Środkowej po pierwszej wojnie światowej, nie jest ruchem partyjnym. Miał i ma zwolenników w różnych partiach, od młodych konserwatystów w Niemczech i Wielkiej Brytanii po niezależnych sympatyków komunizmu i we… Czytaj więcej

Karl Barth o miłości własnej [Selbstliebe]

Jelinek MateuszDodaj komentarz
Die kirchliche Dogmatik
Die kirchliche Dogmatik, I/2: Die Lehre vom Wort Gottes, Halband 2tłum. M. Jelinek Rozdział II Objawienie Boga, część III.§ 18 Życie dzieci Bożych2. Miłość Boga [KD p. 408; CD p. 371] 4. „Będziesz miłował Pana, Boga swego.” Dzieci Boże są tym, czym są, i w ten sposób wypełniają Prawo – ich miłość znajduje swój odpowiednik, swój przedmiot w Bogu. Tak właśnie jest, nawet dlatego, że On sam daje się im w wierze. Jak inaczej mógłby stać się dla nich obiektywny,… Czytaj więcej

Rudolf Otto, Milczące nabożeństwo

Jelinek MateuszDodaj komentarz
Die christliche Welt 1920 (Band 34, Heft 36)
R. Otto, „Schweigender Dienst“ Die christliche Welt 1920 (Band 34, Heft 36), Seite 561-565.tłum. M. Jelinek I Święte milczenie, z ciszy zrodzone,jesteś śluzą głębszej fali. Te wersy pochodzą z małej książeczki kwakrów o milczącym nabożeństwie (Silent Worship: The Way of Wonder, Violet Hodgkin), która – niedawno przetłumaczona na język niemiecki – powinna dać niemieckiemu czytelnikowi dobre wyobrażenie o nabożeństwie polegającym na milczącym oczekiwaniu na Boga. Jest ono praktykowane w społeczności kwakrów od czasów George’a Foxa aż po dziś. To najbardziej… Czytaj więcej

Paul Tillich, Radykalizm polityczny i jego znaczenie teologiczne

Jelinek MateuszDodaj komentarz
Historia myśli chrześcijańskiej. Karol Marks
Paul Tillich, A History of Christian Thought, edited by Carl E. Braaten, New York 1972, tłum. M. Jelinek. Radykałowie burżuazji Związek Marksa z Heglem i Feuerbachem Pogląd Marksa na sytuację człowieka (alienacja) Doktryna ideologii Marksa i jego atak na religię Egzystencjalizm polityczny Marksa Element profetyczny u Marksa To, co teraz zrobię, być może was zaskoczy. Chcę przybliżyć wam teologię najbardziej wpływowego teologa od czasów Reformacji – Karola Marksa. Będę go uważać za teologa i pokażę, że bez tego nie da się… Czytaj więcej

Kierkegaard o naszych czasach

Jelinek MateuszDodaj komentarz
Niech inni mówią, że czasy są złe; ja się skarżę, że są żałosne, gdyż nie ma w nich namiętności. Myśli ludzkie są cienkie i nietrwałe jak koronki, a sami oni żałośni jak koronczarki. Myśli ich serc są zbyt miałkie, aby być grzeszne. Robak może by uważał, że takie myśli są grzeszne, ale nie człowiek, stworzony na obraz i podobieństwo Boga. Ich zabawy są nudne i jałowe, ich namiętności senne; spełniają swe obowiązki, owe kramarskie dusze; pozwalają sobie jak Żydzi na… Czytaj więcej

Nietzsche, teologia ewangelicka i krytyka religii

Jelinek MateuszDodaj komentarz
Ściana Reformacji w Żychlinie. Friedrich Nietzsche
W dniach 4-6 lipca 2025 roku w Żychlinie odbyło się seminarium zatytułowane „Czytamy Nietzschego”. Było to pilotażowe wydarzenie, nawiązujące do tradycji dawnych seminariów żychlińskich organizowanych w tamtejszej Parafii Ewangelicko-Reformowanej. Uczestnicy mieli okazję czytać „To rzekł Zaratustra” i konfrontować swoje spostrzeżenia na temat człowieka religijnego i Boga. Nie zabrakło również zwiedzania najstarszej Parafii reformowanej w Polsce. W ramach wprowadzenia przybliżyłem postać Fryderyka Nietzschego oraz ówczesny kontekst religijno-teologiczny. Fryderyk Nietzsche był niemieckim humanistą, prozaikiem i poetą, wychowanym w tradycji luterańskiej. Uznawany jest… Czytaj więcej