Kategoria: Filozofia i teologia

Małżeństwo i rozwód w tradycji Kościoła ewangelicko-reformowanego – cz. 1

Jelinek MateuszDodaj komentarz
Zapoczątkowana niniejszym opracowaniem seria tekstów została przygotowana na podstawie pracy konsystorskiej, która została obroniona 23 maja 2021 r. przed Konsystorzem Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w RP. W trakcie egzaminu wyrażona została potrzeba, aby udostępnić pracę szerszemu gronu, gdyż przedstawia ona podejście Kościoła do małżeństwa i rozwodu, które nie jest znane wielu ewangelikom reformowanym. Na potrzeby JEDNOTY praca została podzielona na części i przystosowana dla celów popularyzatorskich. W historii naszej kultury i religii znaczenie małżeństwa i rozwodu oraz przypisywana im wartość ulegały przemianom,… Czytaj więcej

Paul Tillich – Historia myśli chrześcijańskiej (fragment „Pojęcie dogmatu”)

Jelinek MateuszDodaj komentarz
Paul Tillich, A History of Christian Thought, edited by Carl E. Braaten, New York 1972, tłum. M. Jelinek. Wprowadzenie: Pojęcie dogmatu Każde ludzkie doświadczenie implikuje element myśli. Z prostego faktu, ponieważ intelektualne i duchowe życie człowieka jest ucieleśnione w jego języku. Język jest myślą wyrażoną w słowach mówionych i słuchanych. Nie ma ludzkiego życia bez myśli. Emocjonalizm, który szerzy się w religii, nie jest czymś więcej niż myśleniem, ale jest czymś mniej. Redukuje on religię do poziomu człekokształtnego doświadczenia rzeczywistości.… Czytaj więcej

Z pamiętnika wojennego ks. Karola Grycza (Epilog i posłowie)

Jelinek MateuszDodaj komentarz
okładka: Z pamiętnika wojennego ks. Karola Grycza
Epilog Z dniem 30 września 1929 roku ks. senior Ryszard Paszko został przeniesiony w stan spoczynku ze względu na zdrowie. Stanowisko naczelnego kapelana dla wyznania ewangelicko-augsburskiego pozostawało przez około 5 miesięcy nieobsadzone. Obowiązki seniora wojskowego pełnił więc zastępczo ks. płk Józef Mamica, który to był najstarszy wiekiem spośród kapelanów luterańskich. Jednak, jak pisał Grycz, kandydatura Mamicy na stanowisko była od kilku lat, z nieznanych mu powodów, odrzucana przez władzę kościelną. Jednocześnie Grycz miał być zapewniany przez Konsystorz, z biskupem Burschem… Czytaj więcej

Kant na ratunek wolności

Jelinek MateuszDodaj komentarz
„KAIROS Magazyn Koła Teologów Ewangelickich” | Chrześcijaństwo a wolność | 1/2020 Synod Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce ustanowił rok 2020 rokiem wolności chrześcijańskiej. Demokratyczne postanowienie ewangelików nawiązuje do programowego pisma Marcin Lutra, w którym reformator paradoksalnie nazwał chrześcijanina jednocześnie wolnym panem i niewolnym sługą: „Chrześcijanin jest całkowicie wolnym panem wszystkich rzeczy, nikomu niepodległym. Chrześcijanin jest najuleglejszym sługą wszystkich rzeczy i wszystkim podległy” (O wolności chrześcijańskiej). Zazwyczaj wolność nie kojarzy się naturalnie z ewangelicyzmem. W opracowaniach historycznych i teologicznych usłyszymy częściej o… Czytaj więcej

Paul Tillich – Utracony wymiar w religii

Jelinek MateuszDodaj komentarz
P. Tillich, The Lost Dimension in Religion w: „Saturday Evening Post”, nr 50, 1958. Tłum. M. Jelinek Każdy obserwator naszej zachodniej cywilizacji jest świadomy faktu, że coś się stało z religią. Szczególnie uderzy obserwatora amerykański krajobraz. Wszędzie znajdzie oznaki tego, co nazywa się religijnym przebudzeniem albo – skromniej – przebudzeniem zainteresowania religią. Odnajdzie je w Kościołach, którym szybko rośnie liczba członków. Odnajdzie je w powstających jak grzyby po deszczu sektach. Odnajdzie je na kampusach uczelni albo na wydziałach teologicznych uniwersytetów. Najwyraźniej… Czytaj więcej

John Shelby Spong – Uczciwa modlitwa (fragment)

Jelinek MateuszDodaj komentarz
Okładka książki Honest Prayer
John Shelby Spong, Honest Prayer, Christianity for the Third Millennium and St. Johann Press, Haworth, NJ 2000, tłum. M. Jelinek. Przedmowa Po części książka ta prezentuje to, co jest moim niedokończonym poszukiwaniem sensu i mocy modlitwy. Są to zebrane myśli kogoś, kto jest pewny, że w modlitwie jest coś więcej, niż on sam może zrozumieć. Być może książka ta spowoduje więcej pytań, niż udzieli odpowiedzi, chociaż nie jest to jej intencją. Moim podstawowym celem jest po prostu pozbyć się blokad,… Czytaj więcej

Religia jako funkcja ludzkiego ducha?

Jelinek MateuszDodaj komentarz
„Religia przychodzi do funkcji etycznej i puka, przekonana, że zostanie przyjęta. Czyż sfery etyczna i religijna nie są ze sobą najbliżej spokrewnione? Jakże można by stąd religię odprawić? I rzeczywiście, religia nie zostaje odprawiona, lecz przyjęta. Ale przyjęta jako „uboga krewna” i aby sobie zasłużyć na miejsce w królestwie moralności, musi tej moralności służyć. Dopóki pomaga wychowywać dobrych obywateli, dobrych małżonków i dobre dzieci, dobrych urzędników i żołnierzy, jest tolerowana. Z chwilą jednak, kiedy zaczyna zgłaszać własne roszczenia, zostaje zmuszona… Czytaj więcej

Problem autorytetu biblijnego w teologii ewangelickiej. Luter, Kalwin i ortodoksja

Jelinek MateuszDodaj komentarz
Autor stawia pytanie o obecność i rozumienie zasady sola scriptura w polskiej literaturze ewangelickiej. W artykule autor przedstawia stosunek Marcina Lutra i Jana Kalwina do autorytetu biblijnego i tłumaczy kontekstualnie powstanie pryncypium teologicznego. Dosłownie rozumienie zasady Pisma nie miało nigdy zastosowania. W pracy wyszczególnione zostają dwa nurty skryptologiczne, które obecne były w reformacji, jednak z czasem tylko jeden nurt zdominował teologię ewangelicką. Przywołany zostaje również problem pojęcia teologicznego „Słowo Boże”, które stało się kluczowe dla późniejszej skryptologii. Oprócz omówienia myśli… Czytaj więcej

Moim zdaniem duszpasterstwo jest egzorcyzmem

Jelinek MateuszDodaj komentarz
Moim zdaniem duszpasterstwo jest egzorcyzmem. Demony, które drzemią głęboko w człowieku, nie chcą tak łatwo wyjść na zewnątrz. Nie chcą być oglądane. Są stale tłumione w środku i niczym rak rozsiewają się na kolejne sfery życia, niszczą człowieka. Opętany może z nimi walczyć. I często to robi, staje wtedy do walki sam przeciwko sobie samemu. Czasem wygrywa, częściej jest pokonany. Duszpasterz stoi obok opętanego. Może mówić, może też słuchać, może nawet milczeć. Gdy pyta, zadaje swoje liturgiczne pytania. Jak się… Czytaj więcej

Prorok kontra kapłani

Jelinek MateuszDodaj komentarz
„KAIROS Magazyn Koła Teologów Ewangelickich” | Chrześcijaństwo a wolność | 4/2016 Kapłaństwo i profetyzm są zjawiskami, które są nieodłącznie związane z religią. Niemożliwe byłoby powstanie wspólnoty religijnej bez profetyzmu, jak również niemożliwe byłoby jej funkcjonowanie bez kapłaństwa. Każde z nich posiada ważną rolę i choć wydają się one swoim przeciwieństwem, bardzo często przenikają się wzajemnie. Kapłani istnieją zawsze i utrzymują porządek; prorocy pojawiają się tylko w niektórych momentach historii i ten porządek burzą. Kapłan, który strzeże Kapłaństwo jako oddzielna grupa zyskuje na… Czytaj więcej