Kategoria: Artykuły

Prawo Boże potępia, pomaga czy nie istnieje? Znaczenie Prawa dla Lutra, Zwingliego i Tillicha

Jelinek MateuszLeave a comment
Artykuł prezentuje podejście trzech wybitnych teologów ewangelickich do religijnego zagadnienia Prawa Bożego. W pracy przedstawiono rozumienie i miejsce Zakonu w myśli Marcina Lutra oraz Ulrycha Zwingliego, pokazując jednocześnie podobieństwa i różnice pomiędzy wittenberskim a zuryskim reformatorem. W dwóch różnych podejściach Reformatorów obecne są napięcia, które zaostrzyły konflikt między nimi. Podstawowym zadaniem Prawa według Lutra było potępienie człowieka i uświadomienie mu jego aktualnej kondycji, co nazywane jest często funkcją teologiczną Prawa. Zwingli z kolei krytykował jednostronnie negatywne ujęcie i proponował pozytywny… Czytaj więcej

Małżeństwo i rozwód w tradycji Kościoła ewangelicko-reformowanego – cz. 1

Jelinek MateuszLeave a comment
Zapoczątkowana niniejszym opracowaniem seria tekstów została przygotowana na podstawie pracy konsystorskiej, która została obroniona 23 maja 2021 r. przed Konsystorzem Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w RP. W trakcie egzaminu wyrażona została potrzeba, aby udostępnić pracę szerszemu gronu, gdyż przedstawia ona podejście Kościoła do małżeństwa i rozwodu, które nie jest znane wielu ewangelikom reformowanym. Na potrzeby JEDNOTY praca została podzielona na części i przystosowana dla celów popularyzatorskich. W historii naszej kultury i religii znaczenie małżeństwa i rozwodu oraz przypisywana im wartość ulegały przemianom,… Czytaj więcej

Z pamiętnika wojennego ks. Karola Grycza (Epilog i posłowie)

Jelinek MateuszLeave a comment
Epilog Z dniem 30 września 1929 roku ks. senior Ryszard Paszko został przeniesiony w stan spoczynku ze względu na zdrowie. Stanowisko naczelnego kapelana dla wyznania ewangelicko-augsburskiego pozostawało przez około 5 miesięcy nieobsadzone. Obowiązki seniora wojskowego pełnił więc zastępczo ks. płk Józef Mamica, który to był najstarszy wiekiem spośród kapelanów luterańskich. Jednak, jak pisał Grycz, kandydatura Mamicy na stanowisko była od kilku lat, z nieznanych mu powodów, odrzucana przez władzę kościelną. Jednocześnie Grycz miał być zapewniany przez Konsystorz, z biskupem Burschem… Czytaj więcej

Kant na ratunek wolności

Jelinek MateuszLeave a comment
„KAIROS Magazyn Koła Teologów Ewangelickich” | Chrześcijaństwo a wolność | 1/2020 Synod Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce ustanowił rok 2020 rokiem wolności chrześcijańskiej. Demokratyczne postanowienie ewangelików nawiązuje do programowego pisma Marcin Lutra, w którym reformator paradoksalnie nazwał chrześcijanina jednocześnie wolnym panem i niewolnym sługą: „Chrześcijanin jest całkowicie wolnym panem wszystkich rzeczy, nikomu niepodległym. Chrześcijanin jest najuleglejszym sługą wszystkich rzeczy i wszystkim podległy” (O wolności chrześcijańskiej). Zazwyczaj wolność nie kojarzy się naturalnie z ewangelicyzmem. W opracowaniach historycznych i teologicznych usłyszymy częściej o… Czytaj więcej

Problem autorytetu biblijnego w teologii ewangelickiej. Luter, Kalwin i ortodoksja

Jelinek MateuszLeave a comment
Autor stawia pytanie o obecność i rozumienie zasady sola scriptura w polskiej literaturze ewangelickiej. W artykule autor przedstawia stosunek Marcina Lutra i Jana Kalwina do autorytetu biblijnego i tłumaczy kontekstualnie powstanie pryncypium teologicznego. Dosłownie rozumienie zasady Pisma nie miało nigdy zastosowania. W pracy wyszczególnione zostają dwa nurty skryptologiczne, które obecne były w reformacji, jednak z czasem tylko jeden nurt zdominował teologię ewangelicką. Przywołany zostaje również problem pojęcia teologicznego „Słowo Boże”, które stało się kluczowe dla późniejszej skryptologii. Oprócz omówienia myśli… Czytaj więcej

Moim zdaniem duszpasterstwo jest egzorcyzmem

Jelinek MateuszLeave a comment
Moim zdaniem duszpasterstwo jest egzorcyzmem. Demony, które drzemią głęboko w człowieku, nie chcą tak łatwo wyjść na zewnątrz. Nie chcą być oglądane. Są stale tłumione w środku i niczym rak rozsiewają się na kolejne sfery życia, niszczą człowieka. Opętany może z nimi walczyć. I często to robi, staje wtedy do walki sam przeciwko sobie samemu. Czasem wygrywa, częściej jest pokonany. Duszpasterz stoi obok opętanego. Może mówić, może też słuchać, może nawet milczeć. Gdy pyta, zadaje swoje liturgiczne pytania. Jak się… Czytaj więcej

Prorok kontra kapłani

Jelinek MateuszLeave a comment
„KAIROS Magazyn Koła Teologów Ewangelickich” | Chrześcijaństwo a wolność | 4/2016 Kapłaństwo i profetyzm są zjawiskami, które są nieodłącznie związane z religią. Niemożliwe byłoby powstanie wspólnoty religijnej bez profetyzmu, jak również niemożliwe byłoby jej funkcjonowanie bez kapłaństwa. Każde z nich posiada ważną rolę i choć wydają się one swoim przeciwieństwem, bardzo często przenikają się wzajemnie. Kapłani istnieją zawsze i utrzymują porządek; prorocy pojawiają się tylko w niektórych momentach historii i ten porządek burzą. Kapłan, który strzeże Kapłaństwo jako oddzielna grupa zyskuje na… Czytaj więcej

Czy czas nadszedł? 

Jelinek MateuszLeave a comment
KAIROS. Magazyn Koła Teologów Ewangelickich, „Czy czas nadszedł?”, 1/2016 Antyczny język grecki obdarował nas dwoma wymownymi pojęciami na określenie czasu. Pierwszym z nich jest chronos. Odnosi się do widzialnego czasu, do zegara odmierzającego upływające minuty i godziny. Chronos jest mierzalnym czasem, który płynie zgodnie z ruchem gwiazd na niebie. Drugim pojęciem jest kairos. Odnosi się do jakościowego innego, unikalnego momentu w procesie upływu czasu. „Teraz jest odpowiedni czas, aby coś zrobić”. Jednak gdy chrześcijaństwo przejęło to pojęcie, zmieniło w pewien… Czytaj więcej

Kościół, sekta i mistycyzm

Jelinek MateuszLeave a comment
„KAIROS Magazyn Koła Teologów Ewangelickich” | Mistycyzm | 3/2015 Wybitny niemiecki socjolog i filozof religii Ernst Troeltsch, badając chrześcijańskie formy wspólnotowe, wyszczególnił dwie podstawowe postacie życia religijnego – Kościół oraz sektę. Obie te formy są równie ważne i od zawsze występowały w historii religii chrześcijańskiej. Ścierały się ze sobą, wywierały na siebie wpływ i uzupełniały się wzajemnie. Wewnątrz nich obecny był również pewien uniwersalny fenomen, który można nazwać mistycyzmem. Choć nie cieszył się taką samą popularnością, jak dwa główne typy, gdyż… Czytaj więcej

Michał Serwet – teolog, heretyk, męczennik

Jelinek MateuszLeave a comment
„Gazetka Koła Teologów Ewangelickich” | Męczennicy | 3/2015 Niecałe pięć wieków temu, 27 października 1553 roku w Genewie spłonął na stosie z powodu swoich poglądów wybitny teolog, prawnik i humanista. Przez całe swoje życie był zwolennikiem reform Kościoła, jawnie krytykował nadużycia oraz prowadził zawzięte polemiki z myślicielami renesansowymi. Oryginalny autor programu naprawy i restytucji chrześcijaństwa stał się inspiracją dla późniejszych ruchów wewnątrz Kościołów protestanckich na całym świecie. Heretyk dla przeciwników, męczennik dla zwolenników. Choć może to brzmieć jak alternatywna historia… Czytaj więcej