Czytając Tillicha

Informator Parafii Ewangelicko-Augsburskiej Wniebowstąpienia Pańskiego w Warszawie, 1(17)/2024 W grupie osób zainteresowanych protestantyzmem pojawiła się potrzeba wspólnego czytania i rozważania tekstów teologicznych. Szczególnie istotne są pisma, które mają znaczenie dla samorozumienia wiary i religii we współczesnym świecie. Czym jest wiara, a czym niewiara? Co kryje się za słowem „Bóg”? Czy w Biblii jest więcej z historiografii czy mitologii? To tylko przykładowe zagadnienia, które domagają się dziś odpowiedzi. Różni teologowie i myśliciele znajdowali odpowiedzi na pytania religijne i ukryli je w… Czytaj więcej

Pojednanie w śmierci

Informator Parafii Ewangelicko-Augsburskiej Wniebowstąpienia Pańskiego w Warszawie, 1(13)/2023 Przedstawienie pojednania jako śmierci czy nazwanie śmierci pojednaniem często wiąże się z religią. Przeróżne dawne kulty skupiały się wokół instytucji ofiary, w której poświęcano i zabijano żywe istoty, aby dostąpić boskiej akceptacji i przezwyciężenia poczucia winy. Niezależnie, czy będzie to pogańskie poświęcenie zwierząt czy żydowski ubój baranka Bożego za nasze grzechy. Z perspektywy chrześcijańskiej praktyka ta stanowiła przygotowanie do śmierci Chrystusa, w której dostrzeżono ostateczną jedność Boga i człowieka. To przemieniające doświadczenie… Czytaj więcej

Małżeństwo i rozwód w tradycji Kościoła ewangelicko-reformowanego – zakończenie

W poprzednich numerach JEDNOTY śledziliśmy historię znaczenia małżeństwa i rozwodu w tradycji Kościoła Ewangelicko-Reformowanego. Zwróciliśmy również uwagę na prawo i liturgię. Jednak zmiany, które obejmują również instytucję małżeństwa, to nie tylko przeobrażanie sytuacji prawnej czy ceremonii kościelnej, ale również ogromne przemiany społeczne, które wydarzyły się i wciąż trwają w naszym społeczeństwie. Dzisiejsze wyzwania Współcześnie uległo zmianie traktowanie małżeństwa jako sprawy publicznej i związanej ściśle z Kościołem, które pojawiło się w późnym średniowieczu i było również żywo obecne w okresie reformacji.… Czytaj więcej

Małżeństwo i rozwód w tradycji Kościoła ewangelicko-reformowanego – cz. 6

Poprzednio wspomnieliśmy o burzliwych dziejach, które doprowadziły do przejęcia przez państwo jurysdykcji i odpowiedzialności nad instytucją małżeństwa i rodziny. Po zmianie ustrojowej w latach 90. polski ustawodawca wykonał jednak krok w stronę Kościołów i innych związków wyznaniowych i uznał, że prawidłowo zarejestrowane śluby zawarte w wybranych instytucjach mają skutki w prawie państwowym. Wśród tych instytucji znalazł się m.in. Kościół Ewangelicko-Reformowany w RP.  Małżeństwo w dokumentach prawnych Choć nie sposób we współczesnym prawie Kościoła znaleźć informację czym jest małżeństwo, to wybrane… Czytaj więcej

Małżeństwo i rozwód w tradycji Kościoła ewangelicko-reformowanego – cz. 5

Dotychczas zwróciliśmy uwagę na rozwój instytucji małżeństwa wraz z jej znaczeniem dla Kościoła. Z perspektywy polskiej tradycji ewangelicko-reformowanej ważnymi punktami odniesienia były: XVI-wieczna myśl reformacyjna, która redefiniowała i rehabilitowała małżeństwo oraz XVII-wieczna próba skodyfikowania życia religijnego polskich ewangelików reformowanych („Agenda Gdańska”). Już pierwszy rzut oka na zarysowany w artykułach opublikowanych w poprzednich numerach JEDNOTY rozwój instytucji małżeństwa pozwala zauważyć, że refleksja nad nią oraz jej praktyka miała miejsce w obrębie instytucji Kościoła. Nawet jeśli reformacja wystąpiła przeciwko średniowiecznemu rozumieniu małżeństwa,… Czytaj więcej

Małżeństwo i rozwód w tradycji Kościoła ewangelicko-reformowanego – cz.4

W poprzednim odcinku opublikowanym w pierwszym tegorocznym numerze JEDNOTY zwróciliśmy uwagę na to, jak od XVII w. wśród polskich ewangelików reformowanych interpretowane było małżeństwo i jak wyglądało jego zawieranie. Teraz przedstawimy kwestię rozwiązywania małżeństwa. Już na samym wstępie części poświęconej rozwodom, „Agenda Gdańska” kategorycznie stwierdza, że małżeństwo według swej natury rozwiązane być nie może. Nie jest to jednak nakaz absolutny, gdyż zdarzają się sytuacje, kiedy małżeństwo z poważnej przyczyny zostaje rozwiązane. „Agenda” posługuje się metaforą chorej części ciała, która albo… Czytaj więcej

Małżeństwo i rozwód w tradycji Kościoła ewangelicko-reformowanego – cz. 3

W poprzednim numerze JEDNOTY przedstawiliśmy zarys podejścia Kościoła do małżeństwa i seksualności aż do czasów reformacji. W tym odcinku przedstawiamy stanowisko „Wielkiej Agendy Gdańskiej”. Porządkiem regulującym praktykę Kościołów reformowanych w Rzeczypospolitej Obojga Narodów była „Wielka Agenda Gdańska” (1637). Wiemy też, że do XX w. była uważana przez polskich ewangelików reformowanych za obowiązującą jako prawo kościelne. To w niej znajdują się formy nabożeństw i innych posług religijnych oraz reguła dyscypliny kościelnej wraz z uzasadnieniem dogmatycznym, historycznym i praktycznymi wskazówkami. Jest to… Czytaj więcej

Małżeństwo i rozwód w tradycji Kościoła ewangelicko-reformowanego – cz. 2

W poprzednim numerze JEDNOTY przedstawiliśmy zarys podejścia Kościoła do małżeństwa i seksualności aż do czasów reformacji. Niektórzy badacze stwierdzają, że XVI w. przyniósł rewolucję seksualną, ponieważ odwrócono tradycyjny porządek, przyznając prymat małżeństwa nad ascetycznym celibatem. Pamiętając, że wielu reformatorów radykalnie sprzeciwiło się traktowaniu ascezy jako bardziej moralnej od małżeństwa, zwróćmy teraz uwagę na nauczanie ksiąg symbolicznych tradycji reformowanej. Zaprezentowane zostanie podejście opisane w dwóch pismach teologicznych, które powstały w drugiej połowie XVI w., ale wciąż mają znaczenie w tradycji Kościoła ewangelicko-reformowanego. „Katechizm… Czytaj więcej

Prawo Boże potępia, pomaga czy nie istnieje? Znaczenie Prawa dla Lutra, Zwingliego i Tillicha

Artykuł prezentuje podejście trzech wybitnych teologów ewangelickich do religijnego zagadnienia Prawa Bożego. W pracy przedstawiono rozumienie i miejsce Zakonu w myśli Marcina Lutra oraz Ulrycha Zwingliego, pokazując jednocześnie podobieństwa i różnice pomiędzy wittenberskim a zuryskim reformatorem. W dwóch różnych podejściach Reformatorów obecne są napięcia, które zaostrzyły konflikt między nimi. Podstawowym zadaniem Prawa według Lutra było potępienie człowieka i uświadomienie mu jego aktualnej kondycji, co nazywane jest często funkcją teologiczną Prawa. Zwingli z kolei krytykował jednostronnie negatywne ujęcie i proponował pozytywny… Czytaj więcej

Małżeństwo i rozwód w tradycji Kościoła ewangelicko-reformowanego – cz. 1

Zapoczątkowana niniejszym opracowaniem seria tekstów została przygotowana na podstawie pracy konsystorskiej, która została obroniona 23 maja 2021 r. przed Konsystorzem Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w RP. W trakcie egzaminu wyrażona została potrzeba, aby udostępnić pracę szerszemu gronu, gdyż przedstawia ona podejście Kościoła do małżeństwa i rozwodu, które nie jest znane wielu ewangelikom reformowanym. Na potrzeby JEDNOTY praca została podzielona na części i przystosowana dla celów popularyzatorskich. W historii naszej kultury i religii znaczenie małżeństwa i rozwodu oraz przypisywana im wartość ulegały przemianom,… Czytaj więcej